دیپلماسی هوشمند و هم‌گرایی منطقه‌ای: جهان اسلام

نظم‌های منطقه‌ای به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های مطالعاتی روابط بین‌الملل مطرح‌اند که به‌شدت تحت تأثیر سازه‌ها و پویش‌های نظام (سیستم) بین‌الملل قراردارند. تحول نظام بین‌الملل به سیستم پیچیده- آشوبی، هم‌گرایی منطقه‌ای و دستگاه تحلیلی آن را با واقعیت‌هایی نوین روبه‌روکرده‌است که ادبیات کلاسیک روابط بین‌الملل به آن کمتر توجه‌کرده‌است؛ تغییر سازه سیستم بین‌الملل به سازه شبکه‌ای و دینامیک قدرت آن به قدرت هوشمند از آن جمله است؛ دیپلماسی هوشمند براساس منطق قدرت هوشمند و کارکرد آن در مدیریت نظم‌ها و هم‌گرایی منطقه‌ای ازجمله چنین واقعیت‌هایی است که ادبیات موجود به آن نپرداخته‌است؛ در این راستا هم‌گرایی در جهان اسلام به‌عنوان شبکه منطقه‌ای، فاقد چنین دستگاه تحلیلی است؛ براساس این، پرسش محوری پژوهش حاضر، بر محور چنین واقعیت‌هایی شکل‌می‌گیرد. پژوهش این فرضیه، محوری را مطرح‌می‌کند که دیپلماسی هوشمند براساس قواعد پیچیدگی و آشوب ازجمله سازه شبکه‌ای و همچنین مدیریت دینامیک‌ها، سبب هم‌گرایی و تکامل شبکه‌های منطقه‌ای می‌شود. در شبکه جهان اسلام که با انشقاق‌های سازه‌ای و دینامیک روبه‌روست، دیپلماسی هوشمند شبکه‌ای، راهی برای تحقق هم‌گرایی است. هدف نهایی مقاله، ارائه مدل تحلیلی نوینی است که دیپلماسی هوشمند شبکه‌ای را برای هم‌گرایی و ادغام در نظم‌های منطقه‌ای ازجمله جهان اسلام مفهوم‌سازی‌می‌کند.